GizarteLAB
Eraldaketa dibergenterako Gizarte Berrikuntza.
Aurkezpena
GizarteLAB Gizarte Berrikuntzako programa bat da, Eusko Ikaskuntzak diseinatu eta garatua, funtsezko trantsizio ezberdinen erronken kudeaketari ekiteko.
Herritarrak ahalduntzea du xede, trantsizioko gizarte-gaitasunak garatuz eta trantsizioen ondoriozko tokiko erronkei aurre egin ahal izateko komunitateak sortuz.
GizarteLABen helburuak hiru dira nagusiki:
- Herritarrekin lan egitea trantsizio-gaitasunak garatzeko eta/edo indartzeko
- Udalen eta herritarren arteko harremana hobetzea, tokiko erronkak lantzeko gizarte-laborategi bat garatzeari esker (GizarteLAB)
- Trantsizioko komunitateak gidatzea trantsizioko tokiko politikak bultzatzeko (demografikoa eta ekologikoa) herritarren ekarpenak inplementatuz
Programak hiru fase bereizi ditu: batetik, trantsizio-gaitasunetan trebatzeko programa: GizarteLAB tailerrak, batez ere praktikoak, arinak eta parte-hartzaileak, trantsizioei arrakastaz aurre egiteko funtsezko gaitasunak eskuratzen laguntzen dute.
Bestalde, lehen fasea amaitutakoan, interesa duten pertsonek Trantsizio Komunitate bihurtzeko aukera dute, esperientzia eraldatzaileak diseinatuz eta ezarriz.
GizarteLAB esperientziaren jarraipena Komunitatea errotu eta indartzea da, esperientziak ezarri eta beste pertsona batzuei ezagutza transferitu ondoren. Komunitatea hazi, ahaldundu eta modu autonomoan funtzionatzen hasten da epe ertainean.
GizarteLAB programak metodologia propioa erabiltzen du, hainbat gairi eta pertsona-talderi moldatu eta egokitzen dena.
Faseak
1. Trantsizio-gaitasunetan trebatzeko tailerrak
GizarteLABek tokiko lurralde-eskumenak (herritarrak, udalak eta erakundeak) garatu nahi ditu. Proposatzen duena da tokian tokiko ahuleziak ebaluatzea (hiria, herria eta abar.), irtenbideen prototipatzea eta esperientzien eskalatzea. GizarteLABen, gizarte-berrikuntzako ereduak + prototipatzeko metodologia arinak + berrikuntzarako gaitasunen/gaitasunen garapena eta erlaziozko ebaluaziorako metodologiak bateratzen dira.
Proiektuak garrantzi berezia ematen dio trantsizio-gaitasunak garatzeari eta ekimen esperimentalak diseinatzeari, trantsizioen agenda herritarren ikuspegitik egituratzeko (zer esperimentatu behar den Ongizatearen Hirugarren Estaturako trantsizioa bultzatzeko).
Horretarako, hainbat teknika erabiltzen dira, hala nola bizi-mapak, etorkizuneko mapak, enpatia-mapak, pertsonak, etab. Teknika horien helburua trantsizio sozial eta pertsonaleko prozesuen inguruan gogoeta egitera gonbidatzea da, etorkizuneko zalantzei aurre egiteko behar diren gaitasunak aztertzeko.
Gainera, prototipatze azkarreko teknikak erabiliz, parte-hartzaileek ekintza pilotu bat diseinatzen dute tokiko ekimen bat bultzatzeko. Modulu honetan, aurreko moduluetako esperientziak integratzen dira, eta ikaskuntza horiek ekintza pilotua diseinatzeko erabiltzen dira. Ekintza pilotuek epe laburrerako helburu bat dute: ekintza gauzagarriak eta ebaluagarriak, ikaskuntza-komunitate batek sostenga ditzakeenak.
![]() | ![]() | ![]() | ![]() | |||
Legazpi / Orio | Laudio | Deba | Beasain | |||
![]() | ![]() | ![]() | ![]() | |||
Arrasate | Donostia | Irun | Mutiloa |
2. Trantsizio-komunitateak
Trantsizio-gaitasunen gaikuntza-fasean parte hartzen duten pertsonen taldeak, programaren bigarren fase honetan, tokiko erronketarako irtenbide berritzaileei, esperientzien diseinuari eta ezarpenari buruzko hausnarketari ekingo dio.
Horrela, lortutako segurtasun-, errespetu- eta konfiantza-giroari esker, taldea Trantsizioko Komunitate bihurtzen da, eta helburu bat eta esperientzia berritzaile baten inplementazioa batzen ditu.
Horretarako, pertsona bakoitzak rol desberdina hartzen du, bere prestasunaren, lehentasunen eta gaitasunen arabera. Eusko Ikaskuntzako lantaldeak tresna kontzeptualak eta metodologikoak eskaintzen ditu parte-hartzaileek esperientzia pilotua beren herrian garatu ahal izan dezaten.
![]() | ![]() | ![]() | ![]() | |||
Legazpi II | Mutiloa II |
3. Komunitatearen kudeaketa eta transferentzia
Komunitateek udalerrian hausnarketa egiteko eta irtenbide bideragarriak garatzeko prozesuarekin jarraitzeko zentzua dute. Irtenbide kolektiboetara bideratutako prozesu kolektiboa da. Horregatik, Udaleko arduradunek hasieratik komunitatean inplikatuta egon behar dute.
Komunitateen kudeaketari dagokionez, gizarte-berrikuntzako komunitate baten diseinuan eta dinamizazioan datza. Trantsizioko konpetentzien moduluetan prestakuntza jaso duten parte-hartzaile batzuk dira komunitatearen buru.
Hirugarren fase honetan honako hauek konbinatzen dira: maila teorikoan gaitzea, Erkidegoko talde liderrak informazioa transferitzea bertan sartzen diren pertsona berriei, eta esperientzia berritzaileak diseinatzea eta inplementatzea herrian antzemandako erronketako bati erantzuteko.
![]() | ![]() | ![]() | ![]() | |||
Legazpi III (2022) | Legazpi III (2023) | |||||
Gai-multzoak
![]() | ![]() | ![]() | ![]() | ![]() | ||||
Trantsizio demografikoa | Trantsizio ekologikoa | Belaunaldiartekotasuna | Bizitza betea | Gazteria |
Artikuluak
- Berrikuntza sozial sistemikoa: Eusko Ikaskuntzaren GizarteLAB esperientzia, Javier Castro Spila, Auxkin Galarraga Ezponda, Koro Muro Arriet (Jakin aldizkaria, 256-257)
- Competencias de transición en comunidades ciudadanas: la experiencia GIZARTE LAB (OSLS, Oñati Socio-Legal Series)
- GizarteLAB. Social innovation laboratory for divergent transformation (UniberZiutatea/UniverCity seminars (2022), Reno: Centre for Basque Studies, University of Nevada Press)
Solasaldiak
Podcast
PROiektu kudeatzailea:
Garapen Iraunkorreko Helburuekin bat datorren proiektua: