Antton Luku: "Iparraldean antzerkian aritzeko nahikeria handia dago"

1999-07-09

IRAZU, Ainhoa

Elkarrizketa Antton Luku, euskara irakaslea eta antzerkigilea "Iparraldean antzerkian aritzeko nahikeria handia dago" * Ainhoa Irazu Amikuze Arberatzen hazia, Donibane Garaziko ikastetxean euskara irakasten du Antton Lukuk. Orain dela 10 urte hasi zen antzerkigintzan Guillaume Irigoienen eskutik. Hainbat antzezlanetan parte hartu du jokulari moduan. Zuzendari lanak egiten ditu ere, ikastetxeko haurrekin, besteak beste. Horrez gain, dramaturgian dihardu. Bi urtez jarraian (1996 eta 1997) irabazi du Donostia Hiria Literatur Saria, euskarazko antzerkiaren atalean. Mugaz bestaldeko euskarazko antzerkiaren inguruan luze zabal hitz egin dugu, iparraldeko herri antzerkiaren garrantziaz biziki sinesten duen lagun honekin. Zeintzuk izan ziren zure lehendabiziko urratsak autore moduan? Guillaume Irigoienen lau antzerki eta tobera batean parte hartu nuen, "Hirurak bat" taldearekin.Toberak talde lanean oinarrituta daude, eta Irigoienen tobera horren idazkeran lagundu nuen. Aurrerago, Donibane Garazi eta Baigorri herriek parodia bat antolatu nahi zuten, Shakespeare ren Romeo eta Julietaren arteko historian oinarrituta. Argumentoa bien arteko maitasuna zen, baina guk ukitu satirikoa eman nahi izan genion. Horren ondotik, Elkar ek plazaratu zuen testua. Handik urte batzuetara, bi urte jarraian Donostia Hiria Literatur Saria jaso zenuen. Zer iruditzen zaizkizu horrelako sariak? Pizten al diote autoreari idazteko gogoa? Iparraldeko autoreak aski urrun gaude kritika zentroetatik. Autoreak bildu egiten gara, eta idazten ari garenaz hitz egiten dugu. Batzuetan antzezlan bat idazten ari zarenean, galdu samar ibiltzen zara, eta galdetzen diozu zeure buruari, idazten ari zarenak balioko ote duen. Beti idazten dugu ikuslego zehatz batentzat, hori baita gure antzerkiaren ikuslegoa. Guk egiten dugun antzerkia biziki lokala da. Denbora berean, uste dut, euskara integratu egin behar dugula, hau da, beste ikuslego hori ere, hor dela. Euskaldun guztiak uler gaitzaten nahi dugu. Sari batjasotzeak, ez dut uste idazteko irrika sortzen duenik. Edonola ere, gauza bat egiten du norberaren gogoan. Antzezlana betiko girotik kanpo epaitua izateak, ematen du halako froga bat, antzerkiak baduela, ez beharbada maila ikaragarria, baina bai bere logika koherentea, hau da, kanpoan ere ulertzen dela. Hala ere, badakigu epaimahaian diren zenbaitzuek, Patri Urkizuk, esaterako, gure antzerkiaren alde epaitzen dutela. Inork ez du iparraldean gure antzerkia Urkizuk bezain ongi ezagutzen. Ene ustez, gure alde egiten du, ezagutzen baitu jatorrizko euskal antzerki bat posible dela egin. Adituen arabera, Sarako herrian 1884an taularatu zen Jean Etxeberri apaizaren "Arraultze Ohoina" izan zen iparraldeko euskal antzerki berriaren lehen emanaldia. Ostean, iparraldeko euskarazko antzerkiak aro ezberdinak bizi izan ditu: Piarres Larzabalena, Daniel Landartena, Guillaume Irigoyenena.. Nolakoa izan da hortik aurrerako bilakaera? Iparraldeko antzerkiak hainbat aro bizi izan ditu. AEK sortu aitzinekoa: Larzabalena izango litzateke. Garai hori, guk ez dugu ezagutu. Larzabalek idatzi zuen ikaragarri fite epe laburrez. Ez dugu ulertzen nola idatzi zuen hainbeste hain denbora laburrean. Ondotik, Landarten antzerki politikoa dago, gerra ondokoa. Hori enetako, taldeen garaia izan zen, hau da, gazte batzuk lema baten inguruan biltzeko gai izan ziren, esaterako, "Iholdiko Tobera". Ostean, fantasiaren edo berrikuntzaren aroa izan zen, guk ezagutu duguna, "Hirurak bat", "Bordaxuri", "Xirristi Mirristi" eta talde guzti horiena. Fantasiaren garaia Daniel Landarti eta Christian Etxeluzeri zor diegu.Orduan, iparraldeko antzerkia gai zen galarrotsak egiteko, urte guztiz. Ekoizpenean, baziren lau edo bost antzerki landu, eta hori anitz da hemengo populazioa kontuan hartuz. Ondotik, izan zen, xilo bat. Azken garai horretan tokiko antzezlanen eskasia nabarmendu zen. Landarten antzezlanak konpromezu hartze baten seinale ziren, eta garai berrietarako zahar geratu ziren. Baita Larzabalenak ere, nahizeta biziki onak izan batzuk. Horiek errefererentzia dute errealismo nekazal batean. Beraz, estetikaz eta gaien aldetik, klasikotu egin ziren. Antzezlanen eskasia zela eta, autoreak idazten hasi ginen: Pantxoa Irigarai Xirristikoa , Mattin Irigoien... Nik ere, luma hartu nuen. " Tu quoque fili" antzezlana garai hartan idatzi nuen. Antzerkia dugu Euskal Herrian literatura generoen artean gutxien jorratutakoa. Autoreei dagokienean, sasoi onean al da egun iparraldeko dramaturgia? Une honetan sentitzen da aritzeko nahikeria handia. Nonahi badira taldeak eta noiznahi entzuten da Izturitzen, Hendaian edo beste hainbat herritan, badela multzo bat nahi duena antzerkia egin. Espontaneitate handiko garaia da. Jende biziki gaztea da antzerkia egin nahi duena, aipatzen ditudan garai horien kontzientzia ez duena. Egiten dituzten antzezlanak biziki motzak dira, publiko txipi batentzako, eta herriko jaietan edo antzeztera emateko. Beti toberaren hariari jarraitzen diote, konpromezua hartuz. Egun, guzti hori ez dago egituratuta, baina badira taldeak, esaterako, "Bordaxuri", emeki profesionaltasunaren bidea hartzen ari direnak. Txomin Hegik, konpromezu hori hartu du, eta hori pauso bat da. Denbora berean, amateur mailan ere, bada nolabaiteko mugimendua. Ostibarreko antzerkia, esaterako, 7 urtez ezer egin gabe ibili ostean, martxan jarri da, talde arras berritu batekin. Urte guztiz, 24 emanaldi segidan egin dituzte,"Hautsi da kristala" Mattin Irigoienek idatzitako antzezlanarekin. Azken horrek Toribio Altzaga saria ukan zuen duela bi urte. Koldo Ameztoi eta Txomin Hegi dira profesional mailan jarduten duten jokulari bakarrak. Zergatik da hain zaila profesionaltasunera jauzi egitea iparraldean? Nik uste dut populazioaren aldeko arrazoiengatik gertatzen dela hori. Iparraldean populazioz jende gutxi delakoz. Beraz, gauza bat egitea profesional gisa zaila da berez. Erran nahi dut, antzezlan bat muntatzen bada euskaraz, emanen da hainbat aldiz iparraldean eta kito. Beraz, ez da errentagarria.Gero, nire ustez badira beste arrazoi batzuk. Pentsatzen dut, badela zirkuitu bat aritzeko, baina horretan ez dute profesionalak baizik egiten ari. Badira leku finko batzuk non galdea betikoa den. Amateurrek ez dute betetzen galde hori. Amateurrak prest daude leku horietan antzezteko baina hori profesionalen lana da. Horrez gain, bada beste antzerki bat jendearen nahitik edo etortzen dena, eta behar bada errentagarri ez dena. Talde horiek euskaraz ematen dituzte beren lanak. Beraz, euskarazko antzerkiak badu bere garrantzia. Horretarako dute talde amateurrek beren esparrua. Beraz, amateur taldeek ere badute beren esparrua, beren ikuslegoa... Nik, baietz uste dut. Esaterako, Xirristi Mirristik, epe batez utzi ondoren, eman ditu Pantxoa Irigarairen bi antzerki: "Idi beltzak" eta iaz Donostia Saria ukan zuen "Bere hartara". Antzerki horiek emanak izan dira 30 aldiz iparraldean. Erran nahi dut, badela zaletasun bat herrietan. Ikuslegoa beti izan da. Orain gertatzen dena da, ikuslego hori gaztetzen ari dela. Duela hamar urte, ikuslegoa egoten zen zaletu baten sarean: euskaltzaleak eta politikan konpromezua zutenak. Orain, nabarmena da antzokietan jende gazteagoa agertzen dela. Esan al daiteke orduan euskal antzerkia berpizten ari denik? Bai. Orain ikusten dugu badela nahia aritzeko. Badira gainera idazten hasi diren autore gazteak, esaterako, Xabier Itzaina. Gazte honek "Frigoa eta ni" antzezlana idatzi du. Gainera, bada Izturitzen festa bat mendian egiten dena. Antolatzaileek egin dute antzezlan bat, ibiltzen dena mendiko zokoetan. Hori ere, Xabier Itzainak idatzia da. Horrelako formak, adibidez, maizago egiten dira orain. Lekuineko gazteek ere, idazten dute talde landa. Hori guztia, freskoegi da aipatzeko nola bilakatuko den. Baina segur da badela mugimendu bat. Generoei dagokienean, jarraitzen al du irri antzerkia deritzonak nagusi izaten? Larzabalek berak nagusiki komediak egin zituen. Horiek ideien aldetik aski arinak ziren. Antzezlan horiek eguneroko gauzez hitzegin ohi zuten, era irrigarri batean. Gerra ostean, Larzabalek beste mota batzuetako antzezlanak egin zituen, adibidez, "Matalas" pastorala. Horrek sustrai politikoak zituen. Ostean, Landartek eta Kristian Etxaluzek desberdintasuna ezarri zuten. 70eko hamarkadan, antzerki politikoa izan zen nagusi. Gero, bada beste izpiritu bat, satirikoa, hori da herri antzerkiaren ardatza. Toberak beti ildo horretatik ibiltzen dira. Antzerkiak beti ditu nahasketak, eta iparraldeko antzerkian hiru ardatz horiek nahasten dira. Irigaraik deliberoa hartu du komediarena. Gazteen antzerkia, berriz, politikoagoa da eta satirikoagoa, hau da, herri antzerkitik edaten du. Nik uste dut, Irigoienen antzerki guztiek herri antzerkiko iturritik hartu dutela beti. Horietan bada beti konpromezu politikoa, eta beti bertsolarien antzintasunarekin bat egiten du. Enetako, estetikaren aldetik, antzezteko moldearen aldetik, garrantzi handia du herri antzerkiak. Bada antzerkian aritzeko molde bat toberan eta bestea maskaradan. Horiek espresionistagoak dira, karrikarako eginak dira eta badute bertsolaritzaren antzeko tipologia. Ene ustez, bada gauza bat helduagoa herri antzerkian bestean baino. Enetako, oraingo belaunaldiak egin behar lukeena da, herri antzerkitik abiatuz, zinez estetikaren aldetik eta gaien aldetik, gurea litekeen antzerki bat bultzatzea. Diozunaren arabera, antzerkia eraberritzeko beharra dago... Bai. Nik orain Garaziko Lizeoan eskolak ematen ditut. Urte guztiz antzerki bat egiten dugu. Ene ustez, begi bistakoa da gazteen aritzeko eta ulertzeko moldeak ez direla gureak. Antzerkiak lasterragoa izan behar du, finkoagoa sinbolikaren aldetik. Alderantzizkoa uste badugu ere, dramari leku gehiago uzten diote ikasleek. Erran nahi dut, aukera gehiago badirela. Egungo ikasleak prest dira rol ezberdinak hartzeko, baita komedia ardatz ez dutenak ere. Uste dut, formakuntzaren aldetik, errespetatu egin behar dela bat batean aritzeko gaitasun hori. Denbora berean, bada fusioa bideratzeko edo lantzekoparada. Francise Basterot, Marie Broucaret...Zuzendaritzaren aldetik, euskaraz dakiten oso zuzendari gutxi daude iparraldean. Nola moldatzen zarete bada? Frantxoa Cousteau Bordaxuri taldekoak egiten ditu zuzendaritza lan asko. Orain profesionaldu egin da. Beste gisan, aurten izan da Olatz Beobide, izan da Eneko Olasagasti, izana da ere Edi Naudo Infragantiren zuzendaria. Uste dut hegoaldeko zuzendariak etortzea gauza ona dela. Beraz, beharrezkoa al da iparraldeko euskarazko antzerkia bultzatzeko hegoaldearekiko lankidetza? Hori egin nahi denaren araberakoa da. Adibidez, Xirrixtik nahi du produktu bat erdi profesionala, amauteur zirkuitu horretan egiteko. Horiek badakite 25 bat emanaldi egingo dituztela. Beraz, behar dute egin gauza bat landua, atsegin handikoa eta abar. Horretarako delegatzen dute norbaitengan, hau da, pagatu egiten diote norbaiti, bere lana zuzen dezan. Hori batzuetan beharrezkoa da. Beste gauza bat da, nahi bada gauza esperimental bat egin, bost aldiz emateko, eta zinez probokazio bat egiteko. Hori zuzendaririk gabe egin du sarritan "Hirurak bat" taldeak, talde lanetik abiatuta. Guk, uko egiten diogu delegatze horri. Behar badugu tobera bat eraberritu, ez du Eneko Olasagastik egingo. Guk, eginen dugu. Beharbada, txarragoa izango da jokoan, edo beste nonbait. Baina hori da bederen, guk ezagutzera eman nahi duguna. Ene ustez, trukaketak izan behar dira anitz, begia formatu eta teknikak ikasten baitira. Baina, amateurrek dirurik ez dutenez, izan behar da ere, talde lanean oinarritutako antzerkia. Nik bultza nezakeena talde lana da. Edonola ere, badirudi hegoaldeko eta iparraldeko antzerkigintza gero eta hurbilago dagoela. Izan ere, orain gutxi estreinatu dute Txomin Heguik eta Olatz Beobidek "Haurra xutik", Chimeres, Miarritzeko antzerki taldeak euskaraz ekoiztu duen mugaz gaindiko lehen obra... Ene ustez, hori gaurko arazo bat da, momentukoz duguna, eta ikusi nahi ez dena. Enetarako, biziki hurbilago egon dira hegoaldea eta iparraldea beste garaibatzuetan. Landarten garaian, adibidez, "Goaz" taldearekin eta, izan zen harreman gehiago. Orain, irudiz, badira erraztasun handiagoak, kultur erakundeekin eta abar, baina ez da gehiago egiten. Esaterako, Korrika zela eta "Tu quoque fili" antzezlana jokatu genuen hegoaldean. Gure motibazio handiena izan zen, Korrika nazionala zela. Pentsatu genuen joan behar genuela beste alderantz gurea zen testu batekin. Erran nahi dut, momentu batez, gurean ere, muga behar dela hautsi. Bagenekien jendeak ez zuela antzezlan guztia ulertuko, gure erreferentziekin egina zegoelako. Beraz, behar da apurtu zailtasun hori. Ene ustez, hori ez da egiten teorian edo bulego batean, orain hautsiko ditugu mugak esanez. Egiten da joanez eta ikusiz jendeak zer ez duen ulertzen. Gero, horren inguruan pentsatuko dugu, gauzak aldatzeko. Nahi badugu zinez nazionala den antzerki bat, egin behar da ibiliz. Hainbat talde, Bordaxurik eta Chimeres esaterako, frantsesez zein euskaraz aritzen dira egun. "Clovis eta Mariette" eta "Haurra Xutik" antzezlanak ditugu jardun horren adibide garbiak. Beharrezkoa al da bietan egin antzezlana errentagarria izateko? Orain gutxira arte euskal antzerkia euskaraz zen. Uste dut, orain 20 urte autoreei, esaterako, Landarti ez zitzaiola burutik pasatuko ere, antzerkia frantsesez jokatzea. Gero, Bordaxurikoek montatu zuten antzerki bat, eta egin zuten hegoaldeko moldean eta bi hizkuntzatan. Edonola ere, hori profesionalen arazoa da. Guk, aldiz, bakarrik euskaraz jokatzeko erabakia hartu dugu. Ene ustez, Irigoienek ere, ez luke inoiz frantsesez egingo. Orduan, antzerkia errentagarri izatea bada helburua, bietan egin beharko da. Guri, berriz, bost axola zaigu antzerkia errentagarria izatea, beste helburu batzuk baititugu. Gutxi gora behera, zenbat talde egongo dira egun euskaraz jarduten dutenak? Izena duten taldeak, gutxi dira, esaterako, Bordaxuri eta Xirristi. Gero, badira lekuak non euskarazko antzerkiak indar handia duen: Brankan, Lekuinen, Izturitzen, Ostibarren, Hendaian,Senperen ...Noizbehinka ere bada, gauza esperimentalak egiten dituzten taldeak, esaterako, Zuberoan, performanceen inguruan gauzak egiten dituzten hainbat talde daude. Horiek aski bereziak eta ausartak dira. Arras artistikoak dira eta biziki askeak, moldeen aldetik eta abar. Formakuntzari dagokionean, Heguik zioen orain urte batzuk politika finko bat behar zela euskarazko antzerkia bultzatzeko. Egun badira antzerki tailerrak ikastoletan. Horrez gain, U Chimeres eta beste hainbat taldek formakuntza ikastaroak egiten dituzte. Egituratu egin al da formakuntza? Nik uste dut badirela tailerrak, adibidez, Xalbador ikastegian egiten direnak. Lehen mailako ikastoletan euskarari eutsi diote. Horietan badira Bordaxurin, Xirristin edo hainbat taldetan aritutako andereñoak. Horiek etengabe egiten dute antzerkia, eta hortik ere sortzen dira zaletuak. Gero, institutoetan ere, gauzak egiten dira, esaterako, Hendaian sortutako talde batek harremanak ditu Berako hainbat talderekin. Gauzak nonahi dira. Horien interesa formakuntza da, baina gehiago da, sortzen dutela euskaraz aritzeko nahia. Bestalde, bada, beste maila bat, 15 eta 18 urte bitarteko gaztetxoen artean sortzen dena. Hori lehen aipatu dudan mugimendu espontaneo hori da. Hor formakuntzaren aldetik dena egiteke da. Kultur Erakundeak irudiz egin zituen momentu batez halako ikastaldi batzuk, ongi antolatuak eta profesionalek kudeatuak, non formakuntza zen helburua. Halako gauzarik ez da egiten orain. Haien helburua, orain, gehiago da antzerki finko bat hautatzea eta horri laguntza ematea, halako produktu profesional bat egiteko. Amateur mailan eta herri antzerkian, gauzak libreagoak dira. Erakunde horrek ez du hori bultzatzen. Beraz, formakuntzaren aldetik ez dagoela politika argirik uste dut. Bakoitzak al duena egiten du. Baina egin, egiten dira gauzak. Aipatu dituzun ekimen guzti horiek, garrantzizkoak al dira euskarazko antzerkiaren gerorako? Ene ustez, harrobi horretatik ateratzen dira zaletuak. Dena dela, euskarazko antzerkiarengeroa ziurtatzeko, hori baino gehiago behar dela uste dut. Orain antzerkiak egiten du, gazteekin literaturak inoiz lortu ez duena. Berriz lotzen da euskaltzaletasuna antzerkiarekin. Antzerkia gaztetxoentzat euskaraz bizitzeko modu bat da. Herri antzerkia euskalkietan egiten da nagusiki. Zer dela eta? Batzuetan tokiko euskalkian egiten dugu. Besteetan, berriz, batuan. "Tu quoque fili", "Manuela" eta beste hainbat antzezlan, batuan idatziak dira. Horiek institutoan egin ditugunean, hitzen aldetik eta aditzaren aldetik, iparraldeko euskararen ezaugarri asko dituzte. Gure deliberoa ez da euskalkiz egitea, eta are gutxiago euskalki biziki markatu batean. Mattin Irigoienek dioen bezala, azokako euskara erabiltzen dugu. Noski, hori frantsesez zikindutako hizkuntza da, baina aldi berean, biziki euskalduna da pentsamoldez. Euskalkiz egitea hautua da, pertsonaien definitzeko, hurbiltasunerako, aldi satirikoa azpimarratzeko. ..Hitz egiten ahal da ere, jauzi estilistikoak egitea antzerki berean, hau da, nahasketak egitea: pertsonaia batzuk batuaz egiten dute eta beste batzuk, berriz, euskalkiz. Nahasketa handia dago. Hegoaldean hainbat antzerki topagune ditugu: Debako Euskarazko Antzerki Jaialdia, Azpeitikoa...Zeintzuk dira hemen euskarazko antzerkiaren topagune nagusiak? Duela hamar urte bazen hemen "Galarrotsak" izeneko topaketa. Donibane Lohitzunen egiten zuten, eta bertan, hemengo zein hegoaldeko taldeak aritzen ziren. Orain, topaketa hori desagertua da. "Galarrotsak" Euskal Antzerki Taldeen Biltzarrak, EATBk antolatzen zuen, eta EATB indargabetu egin da. Beraz, ez da egiten horrelakorik. Orain bildu gara, "Aldudarrak" bideoak egiten dituen taldearekin, eta eztabaidatu dugu antzerkiaren inguruan. Gure irudikoz, minimo batean bederen, antzerkia antolatu eta egituratu egin behar da. Hori ez da egina, gaia berriegia delako. Zeintzuk izango lirateke iparraldeko euskarazko antzerkiak jorratu beharreko lehentasunak? Sortzen ari den mugimenduak produktu indartsuak egin behar ditu,bere garaia markatuko duen gauzak egin ditzan. Guretzat inportantea da toberarena: zer egiten dugun guk toberekin. Nik uste dut, behar dela inplikazioa. Gure iturrietatik baliatuz, bertsolaritzak, dantzak eta herri antzerkiko dibertimenduek ukan dutena, gauza horiek guztiek gizartean duten indarra berreskuratu behar dugu. Gero bada beste lehentasun bat: espazioarena. Larzabalen antzerkia eman izan da parrokietako geletan. Orduan, antzerki horrek ezaugarri batzuk zituen: tamaina, jokularien mugimendu eskasa, molde frontala, erlijioaren inguruko gaiak eta abar. Oraingo belaunaldia gehiago dago formatua musikan eta. Beraz, lehengo moldeak hautsi behar dira eta beste espazioei eta beste moduei begira landu behar da antzerkia. Publikoarekin ere, beste harreman bat bilatu behar da. Ene ustez, herri antzerki mailan, iturria lausotzen ari da, hau da, maskaradetan eta pastoraletan, orain ez da hain argia antzezteko moldea. Duela 20 urte bazen formakuntza enpiriko bat. Zuberotarrek bazekiten zeintzuk ziren pertsonaiak, nola mugitzen ziren, nola eman behar zituzten testuak eta abar. Hori guztia ikusiz ikasten da. Orain, iturri hori berreskuratu egin behar dugu, eta jakin horrekin zer egin nahi den. Gauzak asko aldatu dira. Beraz, definitu behar dugu guretzat zer den garrantzitsua. Eta azkar egin behar dugu hori. Zer uste duzu esango lukeela aita Larzabalek iparraldeko antzerkiaren egoera ikusiko balu? Nik Larzabal bera ez dut ezagutu. Baina badakit, Xirristri hasi zelarik, Larzabalen Xirriti Mirristi antzezlana egin nahi zutela eta, beregana jo zutela. Antzezlan hori irri egiteko komedia bat da, nekazal fartsa bat. Taldekideek eguneratu egin nahi zituzten moldeak eta estetika. Larzabalek esan zien egiteko nahi zuten guztia. Ene ustez, Larzabalentzat garrantzi handiagoa zuen antzezlan hori jokatzea, testua apaletan uztea baino. Larzabal euskaltzalea zen. "Anai Artea" sortu zenean, gainera, bazituen helburu politiko batzuk. Xarritonek aipatzen duenez, gerra aitzin biziki frantsesazen, eta gerraren ondotik abertzaletu egin zen. Nik uste dut, jakin ukan zuela bere pentsamendua garai ezberdinetara egokitzen. Larzabal kontrabandista zen eta beraz, kontrabandismoaren bidetik jarraituko lukeela uste dut. Hortaz, mugimendu espontaneo horretatik hurbil egongo litzateke. ANTTON LUKU (San Francisco, 1959) *Anttonen inguruko zenbait zertzelada* Antton Lukuk Garaziko Ezterenzubin 19 urte igaro zituen eskolak ematen eta bertan euskaltzaletu zen. Antzerkiaren munduan hasi aurretik espartinen dantzaria izan zen. Dantza zokoraturik, "Hirurak bat" taldearekin jardun zuen 1985tik 1990ra, jokulari gisa nahiz talde lanean oinarritutako testuen idazkeran. Beroi izan zen autore moduan izandako bere lehendabiziko esperientzia. Ostean, idazteari ekin zion: antzerki labur batzuk, irratietako gidoiak, ihauterietarako maska lanak, ipuinak eta abar. Anttonek erabat maite du herri antzerkia, eta horretan dihardu aukera dagoen bakoitzean. Berak, talde lanaren alde egiten du apustu. Jokularitzaren, zuzendaritzaren eta dramaturgiaren artean hautua egin behar izan balu, dramaturgiaren bidea hartuko luke, zalantzarik gabe. Edonola ere, talde lanean dihardutenean, falta den pieza bete behar delakoan dago. Hargatik, behar izanez gero, ez du eragozpenik jokulari lanak nahiz zuzendari gisa jarduteko. Dagoeneko 15 bat antzezlan eta beste hainbat egokitzapen egin ditu: "Manuela", "Be shot", "Gerezitzea" eta abar. Duela bost urtetik hona, euskarazko antzerki lantegiak zuzentzen ditu Donibane Garaziko ikastetxean. Alde horretatik, antzerkilari gazte anitz formatu ditu. Apirilaren 15ean eta 16an Izpuruako Faustin Bentaberri aretoan estreinatu zen Lukuk zuzendutako azken lana. "Xabier Montoia idazlearen "Gasteizko hondartzak" liburua hartu du oinarritzat azken antzezlana sortzeko. Frankismoaren garaiko sei ipuinek osatzen dute antzezlana. Guztira hamabi antzerkilari gaztek jardun dute taula gainean. Une honetan, turismoaren inguruko antzezlan bat idazten ari da Luku. *Argitaratutako lanak* "Ezkonduko ditugu". Antzerkia (Maiatz aldizkaria, Baiona, 1995) "Tu quoque fili". Antzerkia (Kutxa Kultur Fundazioa). 1996ko Donostia Hiria Literatur Saria. "Antso azkarra eta Miramamolinen esmeralda". Antzerkia (Kutxa Kultur Fundazioa). 1997ko Donostia Hiria Literatur Saria. "Botoiletan". Ipuinak (Maiatz aldizkaria, Baiona, 1998)
Partekatu
Facebook Twitter Whatsapp

AURREKOAK

Joan Mari Torrealdai: "Zentsurak basamortu kulturala ekarri zuen"

 

Irakurri

Jesús Altuna: "Ekain ez da Zestoa edo Debako ondarea soilik. Euskal Herri guztiarena da"

 

Irakurri

Sandy Ott: "Euskaldunak miresten ditut euren kultur-harrotasun eta tinkotasunagatik"

 

Irakurri

Miren Askasibar: "Zenbat eta mundu globalagoa, orduan eta behar handiagoa gertuen dugun paisaiarekin identifikatzeko"

 

Irakurri

Piarres Xarritton: "Handia da oraindik Iparraldea eta Hegoaldea bereizten dituen tartea"

 

Irakurri