Lan hau Euskal Pizkundea deritzan fenomenoaren osagarritzat har genezake. Bertan Arabatik burutu ekarpena aztertzen da, batez ere Gasteizko Apaizgaitegian sortutako kultura mugimendua kontuan hartuta. Jose Migel Barandiaran eta Manuel Lekuonadira euskal kulturaren susperketa haren ardatzak, eta haiek eragindako sortze-prozesu aberatsean dozenaka gazteren baitan loratu zen hazia, XX. mendearen lehen herenean ez ezik baita geroago ere bere fruitua emango zuena.