Mari Jose Ezeizabarrena, Naiara Berasategi eta Xabier Ezeizabarrenak XXI. mendeko euskal hezkuntza sistemari buruzko hiru ikuspuntu eskaini dituzte.
Linguistikan doktore den Mari Jose Ezeizabarrenak konpetentzia linguistikoa elikatu, zaindu eta lehenesteko beharra azpimarratu du. Kezka adierazi du ikasle askok euskararen erabileran dituzten hutsuneengatik. Ezeizabarrenaren ustez, ikasle guztiek derrigorrezko hezkuntza euskara eta gaztelera edo frantsesa menderatuz bukatu beharko lukete eta gutxienez hizkuntza bat erabiltzeko gai izan beharko lukete testuinguru formaletan.
EHUko Hezkuntza fakultateko irakasle eta ikerlari den Naiara Berasategik lehentasun zenbait zenbatu ditu, hezkuntza eredu horizontala bultzatzetik, helburu, eduki, metodologia eta ebaluazio ireki eta malguak dituzten curriculumak diseinatzera bitarte. Eduki emozional, espiritual, baloreen hezkuntza eta jarduera artistiko eta fisikoen falta nabari du. Bere ustez, XXI. mendeko eskolak inklusiboa, euskalduna eta pertsonaren garapen integralean lagunduko duena izan beharko luke.
Azkenik, zuzenbidean Doktore den Xabier Ezeizabarrenak lerro hauek landu ditu: oinarrizko eskubide unibertsal gisa sarbide ematen duen hezkuntza, Europa eta munduarekin konektatua, euskara transmisio eta komunikazio hizkuntza gisa ezagutzeko eskubidea duena inguru eleaniztun argi batean eta mundu gero eta konplexu eta teknologikoari aurre egingo dion egoerari aurre egiteko oinarrizko baloreetan oinarritua.
