Nafarroko XVI. eta XVII. mendeetako sorgin ehizaren protagonisten bilakaera kronologikoa, geografia eremua eta ezaugarriak analizatzen dira lan honetan. Jazarpen hartan hainbat instantzia judizial eta estrajudizialek parte hartu zuten: errege auzitegiak, Inkisizioa, elizbarrutiko auzitegia, tokiko justiziak edo auzoak berak. Horiek guztiek hainbat prozedura mota erabili zituzten eta lankidetzan edo elkarren aurka jardun zuten. Haien jarrerak ere desberdinak izan ziren: sorgin sekta bat zegoela sinestetik eszeptizismo eta arrazionalismo elizkoirainokoak.